İsrail və Livan arasında atəşkəs, Yaxın Şərqdə nələr baş verir - Rüstəm Tağızadə

İsrail və Livan arasında 60 günlük atəşkəs imzalandı. Çərşənbə axşamı gecəsi Netanyahu indiki məqamda atəşkəs əldə etmək istəməsinin üç səbəbini irəli sürdü: çünki İranın nüvə proqramı ilə mübarizə imperativi indi onun əsas qayğısıdır; çünki İDF qoşunlarının fasiləyə və təzə silah təchizatına ehtiyacı var; və çünki Hizbullahı müharibədən çıxarmaq HƏMAS-ı təcrid edir və Qəzzada girovların qaytarılmasına kömək edə bilər.

1. Atəşkəs İsrail və Hizbullah arasında hərbi əməliyyatların səviyyəsini azalda bilər və buna görə də İsrailin şimal sərhədində nisbətən sakitlik dövrü yarada bilər. Bu, hər iki tərəfə geri addım atmağa, mövqelərini yenidən qiymətləndirməyə və növbəti strateji addımlar barədə qərar verməyə imkan verir. Bu, İsrailin diqqətini Qəzzaya və ya daxili təhlükəsizlik məsələlərinə yönəltməsi vaxtı ola bilər, Hizbullah isə ehtimal ki, bu müddətdən öz resurslarını bərpa etmək və bazası arasında dəstəyi gücləndirmək üçün istifadə edəcək.

2. Daha İntensiv Diplomatiya

Beynəlxalq ictimaiyyət, xüsusən də ABŞ, Fransa və Birləşmiş Millətlər atəşkəsdən daha geniş sülh danışıqlarını canlandırmaq üçün fürsət kimi istifadə edə bilər. Sərhəddəki atışmalar və Livanda Hizbullahın dövlət daxilində dövlət statusu kimi münaqişənin köklü səbəblərini həll etmək baxımından addımlar atıla bilər. Hizbullahın tərksilah edilməsi və ya onun İran silahlarına çıxışının əngəllənməsi də bu cür yenilənmiş diplomatik səylərin bir hissəsi ola bilər.

3. Livanda daxili siyasi mənzərə

Bu, Livandakı siyasi mənzərəni daha da qütbləşdirə bilər. Digər siyasi qruplar, xüsusən də Livanın suverenliyini və neytrallığını dəstəkləyənlər, çox güman ki, Hizbullahın döyüşlərə başlama və ya qoşulmadakı rolunu pisləyəcəklər. Digər tərəfdən, Hizbullah atəşkəsi qələbə və ya strateji fasilə kimi qələmə verərək tərəfdarlarını toplamaq üçün istifadə edə bilər.

4. Başqa yerdə eskalasiya riski

Şimal cəbhəsi sakitləşsə də, diqqət bir daha digər münaqişə meydanlarına yönələ bilər - məsələn, İsrailin Qəzzadakı fəaliyyəti ətraflı izah oluna bilər, İordan çayının qərb sahilində gərginlik yüksələ bilər, Hizbullahın İranla birgə aşağı intensivlikli təxribatları ola bilər,genişmiqyaslı münaqişə olmadan İsraili şantaj etmək və s.

Bəzi Livanlı ekspertlər arasında zəifləmiş Hizbullahın buraxdığı boşluğun ölkədə hakimiyyət uğrunda mübarizə və daha çox fitnə yarada biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.

Əsas məsələlərdən biri Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra hansı siyasi proseslər cərəyan edəcəkdir. İsrail İran proksilərinin tamamilə kökünü kəsmək üçün yenidən hərbi əməliyyatlara başlayacaq mı? Suriyada və ya İraqda hərbi əməliyyatlar ola bilərmi? Bu suallar ətrafında yeni analizlər olacaq.